لرستان تشنه تدبیر؛ صدای ترک‌های زمین
کاهش کم سابقه بارندگی، خشک شدن رودخانه ها، افت شدید ذخایر سدها و برداشت‌های غیرمجاز، لرستان را به مرز بحران آبی کشانده است.
باشگاه خبرنگاران جوان ؛ سارا بابایی - در لرستان، اقلیم دارد تغییر می‌کند، رودخانه‌ها زودتر از همیشه خشک می‌شوند و چاه ها یکی پس از دیگری به ته می‌رسند. استان همیشه‌سربلند زاگرس نشین، امروز با یکی از عمیق‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی خود روبه روست: خشکسالی و تنش آبی گسترده.
صدای سدها پایین آمده است
مهدی مجیدی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گفت: استان لرستان امروز با محدودیت شدید منابع آب مواجه است؛ روند مصرف بی‌رویه ادامه دارد و این وضعیت به یک بحران واقعی تبدیل شده است.
وی اظهار داشت: متأسفانه بخشی از مشکلات امروز به نبود برنامه‌ریزی جدی در یک دهه اخیر بازمی‌گردد.
او با اشاره به نقش مخرب برداشت‌های غیرمجاز از منابع زیرزمینی افزود:در شرایطی که کشاورزان شریف لرستان برای آبیاری مزارع خود با مشکل مواجه‌اند، برخی افراد سودجو بدون هیچ نظارتی به بهره‌برداری غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی مشغول‌اند. با نگاه صرف آماری نمی‌توان بحران را حل کرد.
۱۴۹ میلیون مترمکعب آب از چاه‌های غیرمجاز لرستان برداشت می‌شود
مهدی پازوکی ، مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان گفت: ۱۴۹.۲ میلیون مترمکعب آب منابع زیرزمینی استان از ۲ هزار و ۵۶۵ حلقه چاه غیرمجاز برداشت می‌شود.
وی با بیان اینکه ۸۵۵ حلقه از این چاه های غیرمجاز دارای برق هستند، تصریح کرد: مطابق دستورالعمل ابلاغی، دستگاه‌های اجرایی موظف به نصب کنتورهای هوشمند حجمی روی چاه‌های مجاز هستند که تاکنون ۸۸۴ چاه در استان به این سیستم‌ها تجهیز شده‌اند.
به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان، شرکت آب منطقه‌ای موظف است فهرست چاه‌های غیرمجاز را به دادستانی و فرماندهی انتظامی استان ارسال و برای مالکان چاه‌هایی که از ابتدای سال ۱۴۰۳ تاکنون اخطار دریافت نکرده‌اند، اخطاریه جدیدی صادر کند که پس از این اخطاریه باید ظرف ۴۵ روز نسبت به قطع برق، انسداد یا تعیین تکلیف قانونی چاه‌ها اقدام شود.
وی یادآور شد: با توجه به بحران شدید کم‌آبی در کشور و به‌ویژه مناطق بحرانی لرستان، اجرای دقیق این برنامه‌ها ضرورت دارد و تمام ظرفیت‌های استانی باید برای کاهش برداشت‌های غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی بسیج شوند.
هشدار درباره کاهش بی‌سابقه ذخایر سدها و رودخانه‌ها
داریوش حسن نژاد، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با ارائه گزارشی از آخرین وضعیت سدها و منابع آبی استان گفت:
ذخیره سد ایوشان و سایر سدهای مخزنی استان به پایین‌ترین سطح خود در دهه اخیر رسیده است. اکنون این منابع تنها پاسخ‌گوی تأمین آب اراضی مجاز، باغات پایین‌دست و حق‌آبه‌های زیست‌محیطی هستند.
او افزود: اگر با همین روند پیش برویم، در مردادماه بسیاری از مناطق حتی آب شرب هم نخواهند داشت.
حسن نژاد همچنین تأکید کرد:نصب کنتورهای هوشمند بر چاه‌ها، قطع برق ایستگاه‌های غیرمجاز پمپاژ آب و جلوگیری از کشت‌های پرمصرف، در دستور کار فوری شرکت آب منطقه‌ای قرار گرفته و به‌زودی اجرایی خواهد شد.
دستور به توقف کشت‌های پرمصرف؛ اولویت با باغات زنده است
رضا آریایی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان با اشاره به پیش‌بینی‌های نگران‌کننده هواشناسی برای پاییز امسال اظهار داشت:بارندگی‌ها در سال آبی جاری به شدت کاهش یافته، و احتمال استمرار خشکسالی در پاییز و زمستان زیاد است. ادامه کشت محصولات پرمصرف مثل برنج یا ذرت در برخی مناطق، غیرمنطقی و پرخطر است.
او تأکید کرد:شرکت آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی موظف‌اند با همکاری یکدیگر، الگوی کشت کم‌مصرف را در دستور کار قرار دهند و با کشاورزانی که الگوی مصرف را رعایت نمی‌کنند، با ابزار قانونی برخورد شود.
۴۸ درصد وسعت لرستان دچار خشکسالی شدید است
مدیرکل هواشناسی لرستان گفت: باتوجه به بارش‌های سال گذشته تنها یک درصد استان شرایط نرمال دارد و ۴۸ درصد وسعت لرستان دارای خشکسالی شدید است.
بهروز مرادپور در خصوص وضعیت خشکسالی استان گفت: این مدت، تنها یک درصد از مساحت استان شرایط نرمال داشته که مربوط به شهرستان‌های الیگودرز و دورود است.
وی اظهار داشت: هفت درصد از مساحت استان درگیر خشکسالی خفیف، ۱۲ درصد خشکسالی متوسط، ۳۱ درصد خشکسالی شدید و ۴۸ درصد خشکسالی بسیار شدید بوده‌اند.
مدیرکل هواشناسی لرستان از کاهش چشمگیر بارندگی در سطح استان خبر داد و گفت: از مهر ۱۴۰۳ تا پایان خرداد ۱۴۰۴، متوسط بارش‌ها در لرستان نسبت به سال گذشته ۴۱ درصد و نسبت به بلندمدت ۳۸ درصد کاهش یافته است.
مرادپور با اشاره به اینکه تنها منطقه شول‌آباد در این بازه زمانی افزایش ۶ درصدی بارش داشته، ادامه داد: پلدختر با کاهش ۶۵ درصدی، دوره چگنی ۶۲ و خرم‌آباد با کاهش ۵۷ درصدی بیشترین افت بارندگی را داشته‌اند که با توجه به کاهش بارندگی در تمامی شهرستان‌ها نسبت به میانگین بلندمدت، ضرورت دارد مدیریت دقیقی در مصرف آب، به‌ویژه در بخش کشاورزی اعمال شود.
وی در خصوص چشم‌انداز بارش‌های سال زراعی پیش راظهار داشت: پیش‌بینی‌های دقیق بارندگی برای فصل پاییز روند کاهش نشان می‌دهد، اما به‌طور احتمالی، آغاز بارش‌ها از دهه سوم آبان‌ماه خواهد بود بنابراین احتمال دارد، پاییز امسال از نظر بارش، وضعیت نرمالی نداشته باشد.
وی با بیان اینکه شرایط اقلیمی کشور دچار تغییرات قابل‌توجهی شده، افزود: تصمیم‌گیری درباره نحوه استفاده از ذخایر آبی پشت سدها برای مصارف پاییزه باید با دقت و بر اساس اطلاعات بهروز انجام شود، چراکه در حال حاضر این ذخایر در وضعیت بحرانی قرار دارند.
نقش رسانه‌ها در سازگاری با پدیده‌های اقلیمی
معاون عمرانی استاندار لرستان، بر نقش جدی رسانه‌ها در آگاهی‌بخشی عمومی تأکید کرد و گفت:اگر مردم ندانند در حال ورود به دوره‌ای جدید از خشکسالی هستیم، هیچ‌گونه همراهی عمومی شکل نخواهد گرفت. ما نیاز به فرهنگ‌سازی برای سازگاری داریم؛ رسانه‌های محلی و صداوسیما باید مفهوم ایمن‌زیستن در کنار پدیده‌هایی مثل خشکسالی را برای مردم قابل فهم کنند.
بحران آب، آزمون واقعی برای مدیریت استانی
بحران کم‌آبی در لرستان یک هشدار نیست؛ یک وضعیت جاری و زنده است که به سرعت در حال گسترش است.
نشانه‌ها روشن‌اند: سدهای نیمه‌خالی، رودخانه‌های خشک‌شده، کشاورزان بی آب و باغ‌هایی که با تانکر آبیاری می‌شوند.
اکنون، مدیران استان باید نشان دهند که توان عبور از این بحران را دارند. دیگر فرصتی برای تعلل نیست؛ هر تصمیم، هر اقدام و هر مشارکت مردمی، می‌تواند لرستان را از یک فاجعه زیست محیطی نجات دهد.
